Αν κάποιος ήθελε να μιλήσει για το Χρίστο Χαραλαμπόπουλο θα πρεπε να τονίσει την ευγένεια και την καλλιέργεια του, την αγάπη για την δουλειά του και την απλότητα του, την εξαιρετική σχέση που είχε με τους συνεργάτες του και τον τρόπο που αγαπούσε τους ανθρώπους του και την οικογένεια του. Θα έλεγε για όλα αυτά πολλά και σωστά, αλλά και πάλι θα έμενε αρκετά μακριά από το να τον περιγράψει στην ολότητά του. Γιατί ο Χαραλαμπόπουλος δεν ήταν απλός άνθρωπος, ούτε και είναι εύκολο να μιλήσεις για αυτόν σε όσους δεν τον ξέρουν ή σε όσους νομίζουν πως τον γνωρίζουν γιατί διάβαζαν τα κείμενά του ή τον άκουγαν στο ραδιόφωνο. Ενώ είχε μια ζηλευτή ανθρώπινη απλότητα, ο Χαραλαμπόπουλος ήταν πολύπλοκος, ανήσυχος και μοναδικός όσο λίγοι.

Θα μου έμεινε ως βάρος

Η είδηση του θανάτου του με συγκίνησε χθες, όσο και όλα τα  αυθόρμητα και πολύ ανθρώπινα αντίο που είδα γραμμένα από εκατοντάδες ανθρώπους. Οσοι τον γνώριζαν φρόντισαν να εκφράσουν την θλίψη τους για κάποιον που έφυγε και θεωρούσαν δικό τους: άλλος αποχαιρέτησε το δημοσιογράφο, άλλος τον ραδιοφωνικό παραγωγό, άλλος τον συγγραφέα και μεταφραστή, άλλος το δάσκαλο που είχε στη σχολή του, άλλος τον σύντροφο και συναγωνιστή του – όλοι το έκαναν με ένα μεγάλο σεβασμό, ίσως και με λίγη παράξενη αμηχανία, το είδος της αμηχανίας που νιώθουμε μπροστά σε μια είδηση που μας πονάει – ακόμα κι αν για κάποιους ήταν αναμενόμενη. Αρχικά ήθελα μόνο να γράψω «Εφυγε ο Χρίστος, γαμώτο…». Αλλά θα μου έμεινε ως βάρος αυτό το γαμώτο, γιατί είναι ασήκωτο αν δεν έχει επεξήγηση.

Σαν να έπινε ένα καφέ

Ο Χρίστος δεν ήταν απλά ένας καλός ραδιοφωνικός παραγωγός: ήταν ένας στυλίστας που αγαπούσε το ραδιόφωνο όσο λίγοι, γιατί πρώτα από όλα το έβλεπε ως μέσο επικοινωνίας. Χάριζε βιβλία για να μοιραστεί τη χαρά που του έδωσαν. Μιλούσε με άνεση για οποιοδήποτε θέμα της επικαιρότητας σαν να έπινε με τον ακροατή του ένα καφέ. Σου μάθαινε σε χρόνο ρεκόρ τα μουσικά γούστα του. Τεμάχιζε τα δύσκολα για να τα κάνει κατανοητά. Και την ίδια στιγμή μπορούσε να κάνει και πλάκα, κάνοντας ένα χιούμορ δικό του: μπορούσες εύκολα να ακούς το χαμόγελό του ανάμεσα στις ατάκες του. Ενα καλοκαίρι με το Μιχάλη τον Τσώχο και πρόσχημα την ποδοσφαιρική ομάδα του Sport Fm έστησαν ένα δήθεν καυγά που κράτησε μήνες – ο Χαραλαμπόπουλος ήταν ο πρόεδρος κι ο Μιχάλης ο νέος επενδυτής που θέλει να πάρει την ομάδα να κάνει μεταγραφές και να αλλάξει προπονητή: είχε κολλήσει η μισή Αθήνα και ξεκαρδιζόταν με τις εκατέρωθεν επιθέσεις. Ένα μεσημέρι βγήκε ένας ακροατής και τον ρώτησε πότε θα πάρει άδεια κι όταν ο Χρίστος του απάντησε πως θα φύγει τον Αύγουστο, ο άλλος ψύχραιμα τον παρακάλεσε να μην πάει πουθενά. «Αν σταματήσει αυτό το σόου ρε φίλε» του είπε «θα διαλυθούν σπίτια αφού από τα νεύρα θα αρχίσουμε να δερνόμαστε με τις γυναίκες μας».  Ο σοβαρός και αναλυτικότατος Χρίστος μπορούσε να στήσει το μεγαλύτερο ραδιοφωνικό καλαμπούρι, απλά για να διασκεδάσει κι ο ίδιος.    

Μανιακός και ακούραστος

Ο Χρίστος δεν ήταν απλά ένας άνθρωπος των γραμμάτων: ήταν ένας μανιακός αναγνώστης, ένας ακούραστος γραφιάς κι ένας άνθρωπος στον οποίο χρωστάμε ότι κυκλοφορούν στα ελληνικά μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία για το ποδόσφαιρο – κάποια τα έγραψε με κέφι και κάποια τα μετέφρασε με ένα επαγγελματισμό υποδειγματικό. Το «Αντιστρέφοντας την πυραμίδα» π.χ ή «Το ποδόσφαιρο των Ολλανδών», βιβλία που όποιος θέλει να γνωρίσει το ποδόσφαιρο οφείλει πραγματικά να διαβάσει, δεν θα κυκλοφορούσαν ποτέ στην Ελλάδα αν ο Χρίστος δεν είχε ένα απίστευτο δημιουργικό πάθος. Του έχω γράψει προλόγους σε διάφορα βιβλία του κι έχω μοιραστεί μαζί του όχι την αγωνία της εκδοτικής τους επιτυχίας (που αμφιβάλω αν τον ενδιέφερε) αλλά τον ενθουσιασμό του για την κυκλοφορία τους – ένα ενθουσιασμό υπέροχο που ένιωθες ότι τον ανανέωνε. Ο Χρίστος μου θύμιζε ένα κηπουρό που έδινε ζωή στα βιβλία-γλαστράκια του: έβαζε το σπόρο, τα περιποιόταν προσωπικά, τα πότιζε, τα μεγάλωνε. Από εκεί και πέρα, αν ήθελες να ασχοληθείς μαζί τους για να σου ομορφύνουν τη ζωή ήταν δική σου υπόθεση.   

Ανάποδος δρόμος

Ο Χρίστος δεν ήταν απλά ένας καλός δημοσιογράφος – ήταν κάποιος που στη δημοσιογραφία δεν υπήρξε προηγουμένως και δεν θα υπάρξει και ποτέ ξανά. Ο Χαραλαμπόπουλος μπήκε στην αθλητικογραφία έχοντας προηγουμένως περάσει από δημοσιογραφικά μετερίζια δυσκολότερα. Ηταν ανταποκριτής της ΕΡΤ από το Στρασβούργο, οικονομικός συντάκτης, καλός γνώστης της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Μεταπηδώντας στα αθλητικά μας έκανε την αντίθετη συνήθως διαδρομή από αυτή που έχουν κάνει δεκάδες προικισμένοι γραφιάδες – δεν έφυγε από την αθλητικογραφία για να βρεθεί σε χώρους σοβαρότερους, αλλά ήρθε σε αυτή για να της δώσει λίγη σοβαρότητα παραπάνω. Δεν ήρθε για να ζήσει τις ελληνικές γραφικές και διασκεδαστικές ιστορίες της από μέσα, αλλά για ψάξει το ίδιο το ποδόσφαιρο όσο λίγοι. Μαγεύτηκε από την ιστορία και την συστηματολογία του, αλλά και από την οργάνωση των σύγχρονων εταιριών, τις υπερβολές τους, τα φλερτ με την χρεοκοπία ή την ογκώδη ανάπτυξή τους. Αγαπούσε τον Πανιώνιο, την Μπαρτσελόνα, το αγγλικό ποδόσφαιρο, αλλά το πίσω από την εικόνα και την ποδοσφαιρική διασκέδαση τον ενδιέφερε πάντα λίγο παραπάνω. Περνούσε ώρες διαβάζοντας ξένες εφημερίδες, συγκεντρώνοντας στοιχεία, συγκρίνοντας και συμπεραίνοντας. Ο Χρίστος δεν είχε ποτέ στο μυαλό του το μέσο αναγνώστη του τον οποίο όφειλε να προσεγγίζει χωρίς να τον κουράζει: ήθελε να βοηθήσει τον όποιο αναγνώστη του να ανεβεί επίπεδο – να του μάθει να ξεχωρίζει τα πιο σημαντικά, να τον βοηθά να δει το πράγμα πίσω από το πρώτο επίπεδο, όχι συνωμοσιολογώντας (πράγμα στην Ελλάδα πανεύκολο), αλλά αναλύοντας και εξηγώντας, πράγμα που στην Ελλάδα των κραυγών είναι σπάνιο. Ο Χρίστος ως δημοσιογράφος φεύγοντας δεν αφήνει κανένα κενό, όπως διάβασα γιατί κανείς πριν από αυτόν δεν είχε την δική του οπτική και κανείς δεν θα ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο του. Υπήρξε πάντα μια εξαίρεση: ένας αταίριαστος με το χώρο μας που σε έκανε ν αναρωτιέσαι τι γυρεύει σε ένα κόσμο τόσο φτωχό, τη στιγμή που ο ίδιος ήταν πάμπλουτος σε ιδέες, εμπνεύσεις και αισθήματα.  

Χωρίς κραυγές

Εζησε 58 χρόνια πλουτίζοντας τις ζωές των άλλων. Αγαπούσε τον Ελ Ρόι, τον Ιζό, το Μικρούτσικο και τους Ταβιάνι. Πίστευε στην Αριστερά της κοινωνικής ευαισθησίας, στις πολιτικές λύσεις στην οικονομία και σε ένα ποδόσφαιρο στο οποίο πρέπει να κερδίζει πάντα ο καλύτερος. Και σε μια δημοσιογραφία χωρίς κραυγές. Εκανε σχολή; Όχι, μολονότι έδωσε σε πιτσιρικάδες δεκάδες συμβουλές. Δεν μπορείς να είσαι δημοσιογράφος σαν τον Χρίστο, αν δεν είσαι άνθρωπος σαν τον Χρίστο κι ως άνθρωπος ήταν μοναδικός. Κι όχι μόνο γιατί αγωνίστηκε χρόνια ολόκληρα με μοναδική αξιοπρέπεια με ασθένειες και αρρώστιες, όσο γιατί αντλούσε μια δύναμη για ζωή από κάτι αστείρευτο που κουβαλούσε μέσα του. Μέσα του ο Χρίστος ήταν καλύτερα από όλους μας.

Όταν έκανα αυτό το blog ήταν ένας από τους λίγους συναδέρφους με τους οποίους το συζήτησα. Ολοι οι άλλοι μου είχαν πει ότι πρόκειται περί βλακείας – στην καλύτερη με ρώτησαν που βρίσκω χρόνο για χάσιμο. Ο «Χαραλαμπό», ο «σύντροφος» όπως τον αποκαλούσα κι εγώ και άλλοι πολλοί, ενθουσιάστηκε με την ιδέα. «Αν δεν το κάνεις εσύ για να δείξεις πως γίνεται, ποιος θα το κάνει;» με ρώτησε κι όταν του αντέτεινα ότι ίσως ήταν προτιμότερο να βρω μια στέγη σε ένα μεγάλο site μου απάντησε πως «δεν μπορούμε όλοι απλά να ψάχνουμε για ένα μεγάλο μαντρί». Προς υποστήριξη μάλιστα μου έγραψε την δεύτερη μέρα της λειτουργίας του κι ένα κείμενο από τα δικά του: το μόνο που υπάρχει εδώ και που δεν έχω γράψει εγώ (https://www.karpetshow.gr/blog/einai-polla-ta-lefta-ari).

Όταν φεύγει ένας σημαντικός άνθρωπος λέμε ότι η μνήμη του θα είναι αιώνια. Στην περίπτωση του Χριστάρα θέλω απλά να πω ότι νιώθω τυχερός που τον γνώρισα. Κι ότι μου έμαθε πως ακόμα κι ο δημοσιογράφος μπορεί να είναι αρτίστας. Όχι κάνοντας φιγούρα, αλλά Τέχνη προσωπική χρησιμοποιώντας ως υλικό τη ζωή την ίδια. Όπως αυτός…